Yaz aylarının gözdesi patlıcan, Türk mutfağının vazgeçilmez sebzelerinden biri olarak sofralarımızda sıkça yer alır. Özellikle patlıcanla yapılan yemekler arasında yer alan patlıcan dizme tarifi, hem göze hitap eden sunumu hem de damakta iz bırakan lezzetiyle dikkat çeker. Farklı yörelere ait yorumlarıyla zenginleşen bu yemek; tencerede patlıcan dizme tarifi, Mardin patlıcan dizme tarifi, köfteli patlıcan dizme tarifi, Antep usulü patlıcan dizme tarifi ve fırında patlıcan dizme tarifi gibi çeşitleriyle her damağa hitap eder. Bu yazıda, patlıcan dizmenin püf noktalarından başlayarak, adım adım farklı pişirme yöntemleriyle nasıl hazırlandığını detaylarıyla öğreneceksiniz.
Patlıcan Dizme Nedir?
Patlıcan dizme, ince dilimlenmiş ve kızartılmış patlıcanların bir tencere ya da fırın kabında katman katman dizilmesiyle hazırlanan, çoğunlukla domates, biber ve kimi zaman köfte ya da etle zenginleştirilen bir yemektir. Genellikle yaz sonu ve sonbahar aylarında, patlıcanın en lezzetli olduğu zamanlarda yapılır. Yapımı biraz zahmetli olsa da sonucunda ortaya çıkan görüntü ve tat, emeğinizin karşılığını fazlasıyla verir.
Malzemeler (4-6 Kişilik İçin)
Ana Malzemeler:
-
4-5 adet orta boy patlıcan
-
3 adet orta boy domates
-
2 adet yeşil biber
-
1 adet kapya biber
-
2 diş sarımsak
-
1 adet büyük boy kuru soğan
-
Zeytinyağı veya sıvı yağ (kızartmak için)
-
Tuz, karabiber, pul biber, kimyon
Köfte İçin (Köfteli Patlıcan Dizme İçin):
-
300 gram kıyma
-
1 adet küçük kuru soğan (rendelenmiş)
-
2 yemek kaşığı galeta unu veya ekmek içi
-
1 çay kaşığı kimyon
-
1 çay kaşığı karabiber
-
1 çay kaşığı pul biber
-
Tuz
Sos İçin:
-
1 yemek kaşığı domates salçası
-
1 çay kaşığı biber salçası (isteğe bağlı)
-
1,5 su bardağı sıcak su
-
Tuz
Patlıcan Hazırlığı
Patlıcan dizme tarifinin en önemli adımı, patlıcanların doğru şekilde hazırlanmasıdır. Patlıcanlar kabukları alacalı soyularak yarım santim kalınlığında uzunlamasına dilimlenir. Daha sonra acı suyu çıkması için tuzlu suda en az 20 dakika bekletilir. Bu işlem, hem patlıcanların acılığını alır hem de kızartma sırasında daha az yağ çekmesini sağlar.
Patlıcanlar suyun içinden alındıktan sonra kağıt havlu yardımıyla iyice kurulanmalı, ardından bol yağda her iki yüzü altın rengi olana kadar kızartılmalıdır. Kızartılan patlıcanlar fazla yağının süzülmesi için havlu kağıt üzerine alınır.
Köfteli Patlıcan Dizme Nasıl Yapılır?
Köfteli patlıcan dizme tarifi, klasik patlıcan dizmeye proteinli ve doyurucu bir dokunuş getirir. Köfte için kıyma, rendelenmiş soğan, baharatlar ve galeta unu iyice yoğrularak küçük yuvarlak köfteler haline getirilir. Bu köfteler çok az yağ ile önceden kızartılır ya da fırında hafifçe pişirilir. Patlıcanlarla birlikte dizilerek nefis bir tabaka oluşturur.
Tencerede Patlıcan Dizme Tarifi
Eğer fırınınız yoksa ya da daha geleneksel bir yöntem arıyorsanız, tencerede patlıcan dizme tarifi tam size göre. Geniş tabanlı bir tencerenin zeminine domates dilimleri yerleştirilerek başlanır. Üzerine sırayla kızartılmış patlıcanlar, köfteler (varsa), doğranmış biberler ve halka soğanlar dizilir. Kat kat bu şekilde dizildikten sonra, salçalı sos sıcak su ile açılarak yemeğin üzerine dökülür. Kısık ateşte kapağı kapalı şekilde yaklaşık 30-35 dakika pişirilir.
Fırında Patlıcan Dizme Tarifi
Daha hafif bir versiyon arıyorsanız, fırında patlıcan dizme tarifi sizin için ideal bir tercih olacaktır. Kızartma yerine patlıcanları fırında ızgara yaparak veya çok az yağla tavada mühürleyerek hazırlayabilirsiniz. Fırın kabına domates sosu yayılır ve patlıcanlar, köfteler, biberler estetik şekilde dizilir. Önceden ısıtılmış 180 derece fırında 30-40 dakika pişirilir. Üzerine biraz kaşar rendesi serpilerek son 10 dakikada fırınlanırsa daha da lezzetli olur.
Mardin Patlıcan Dizme Tarifi
Mardin patlıcan dizme tarifi, Güneydoğu Anadolu mutfağının karakteristik baharatlarıyla zenginleşmiş özel bir çeşittir. Bu tarifte sıklıkla kuşbaşı et kullanılır ve içerisine kuru reyhan, yenibahar ve tarçın gibi Mardin'e özgü baharatlar eklenir. Etler önce mühürlenir ve daha sonra patlıcanlarla birlikte kat kat dizilerek tencerede ya da fırında pişirilir. Genellikle yanında firik pilavı veya bulgur pilavı servis edilir.
Antep Usulü Patlıcan Dizme Tarifi
Antep usulü patlıcan dizme tarifi, baharatların ve bol domatesin başrolde olduğu bir lezzet şölenidir. Antep mutfağında bol miktarda sarımsak, sumak ve nar ekşisi kullanılır. Bu tarifte patlıcanlar dizildikten sonra üzerine sarımsaklı sumak suyu gezdirilir. Nar ekşisiyle yapılan salçalı sos, yemeğe hafif ekşi bir aroma katar. Hem göze hem damağa hitap eden bu yöresel lezzet, Antep sofralarının vazgeçilmezidir.
Püf Noktaları
-
Patlıcan Seçimi: İnce, uzun ve çekirdeksiz patlıcanlar tercih edilmelidir. Aşırı büyük patlıcanlar lifli olabilir.
-
Tuzlu Suda Bekletme: Patlıcanların acılığını almak için mutlaka bu adımı atlamayın.
-
Kızartma: Az yağda kontrollü kızartma yaparak hem daha sağlıklı hem de daha hafif bir yemek elde edebilirsiniz.
-
Kat Kat Dizme: Katmanları sıkıca ve düzenli dizmek, yemeğin dağılmadan servis edilmesini sağlar.
-
Sos: Sos ne çok koyu ne de çok sulu olmalıdır. Patlıcanların lezzeti bu sosla bütünleşir.
-
Dinlendirme: Piştikten sonra 10-15 dakika dinlendirmek, lezzetin oturmasını sağlar.
Servis Önerileri
Patlıcan dizme, yanında sade bir pirinç pilavı ya da bulgur pilavı ile servis edildiğinde ideal bir öğün oluşturur. Yanına yoğurt ya da cacık da çok yakışır. Mevsimine göre yeşil salata, turşu veya közlenmiş sebzelerle sunulabilir.
Alternatif Malzemelerle Patlıcan Dizme
Eğer klasik malzemelerden farklı bir tat arıyorsanız, aşağıdaki alternatifleri deneyebilirsiniz:
-
Kabaklı Patlıcan Dizme: Patlıcanın yanı sıra ince dilimlenmiş kabaklar da dizilerek yapılabilir.
-
Kıymalı Harç: Köfte yerine kavrulmuş kıymalı iç harç da kullanılabilir.
-
Peynirli Versiyon: Fırın versiyonunda patlıcanların arasına az tuzlu beyaz peynir veya lor koyarak farklı bir dokunuş yapabilirsiniz.
Sonuç: Her Lokmada Lezzet
Patlıcan dizme, Anadolu'nun dört bir yanında farklı malzemeler ve yöntemlerle yapılsa da özü her zaman aynıdır: katman katman sevgiyle hazırlanmış, zahmetiyle orantılı olarak keyif veren bir yemektir. İster köfteli, ister tencerede, ister fırında, isterse Antep usulü ya da Mardin usulü olsun; her haliyle sofranıza ayrı bir lezzet katar.
Artık elinizde detaylı bir patlıcan dizme tarifi var. Malzemelerinizi hazırlayın, tarifin adımlarını takip edin ve mutfağınızda bu geleneksel lezzeti yeniden keşfedin. Şimdiden afiyet olsun!